Content-Type: text/html; charset=UTF-8
Texte latin de l'Aululaire de Marolles
- PERSONAE
- LAR FAMILIARIS PROLOGVS
- EVCLIO SENEX
- STAPHYLA ANVS
- EVNOMIA MATRONA
- MEGADORVS SENEX
- PYTHODICVS SERVVS
- CONGRIO COCUS
- ANTHRAX COCUS
- STROBILVS SERVVS
- LYCONIDES ADVLESCENS
- PHAEDRIA PVELLA
- TIBICINAE
- ARGVMENTVM I
- Senex avarus vix sibi credens Euclio
- domi suae defossam multis cum opibus
- aulam invenit, rursumque penitus conditam
- exanguis amens servat. eius filiam
- Lyconides vitiarat. interea senex
- Megadorus a sorore suasus ducere
- uxorem avari gnatam deposcit sibi.
- durus senex vix promittit, atque aulae timens
- domo sublatam variis abstrudit locis.
- insidias servos facit huius lyconidis
- qui virginem vitiarat; atque ipse obsecrat
- avonculum Megadorum sibimet cedere
- uxorem amanti. per dolum mox Euclio
- cum perdidisset aulam, insperato invenit
- laetusque natam conlocat Lyconidi.
- ARGVMENTVM II
- Aulam repertam auri plenam Euclio
- Vi summa servat, miseris adfectus modis.
- Lyconides istius vitiat filiam.
- Volt hanc Megadorus indotatam ducere,
- Lubensque ut faciat dat coquos cum obsonio.
- Auro formidat Euclio, abstrudit foris.
- Re omni inspecta compressoris servolus
- Id surpit. illic Euclioni rem refert.
- Ab eo donatur auro, uxore et filio.
- PROLOGVS
- LAR FAMILIARIS
- Ne quis miretur qui sim, paucis eloquar.
- ego Lar sum familiaris ex hac familia
- unde exeuntem me aspexistis. hanc domum
- iam multos annos est cum possideo et colo
- patri avoque iam huius qui nunc hic habet.
- sed mi avos huius obsecrans concredidit
- thensaurum auri clam omnis: in medio foco
- defodit, venerans me ut id servarem sibi.
- is quoniam moritur ita avido ingenio fuit
- numquam indicare id filio voluit suo,
- inopemque optavit potius eum relinquere,
- quam eum thensaurum commonstraret filio;
- agri reliquit ei non magnum modum,
- quo cum labore magno et misere viveret.
- ubi is obiit mortem qui mihi id aurum credidit,
- coepi observare, ecqui maiorem filius
- mihi honorem haberet quam eius habuisset pater.
- atque ille vero minus minusque impendio
- curare minusque me impertire honoribus.
- item a me contra factum est, nam item obiit diem.
- is ex se hunc reliquit qui hic nunc habitat filium
- pariter moratum ut pater avosque huius fuit.
- huic filia una est. ea mihi cottidie
- aut ture aut vino aut aliqui semper supplicat,
- dat mihi coronas. eius honoris gratia
- feci, thensaurum ut hic reperiret Euclio,
- quo illam facilius nuptum, si vellet, daret.
- nam eam compressit de summo adulescens loco.
- is scit adulescens quae sit quam compresserit,
- illa illum nescit, neque compressam autem pater.
- eam ego hodie faciam ut hic senex de proxumo
- sibi uxorem poscat. id ea faciam gratia,
- quo ille eam facilius ducat qui compresserat.
- et hic qui poscet eam sibi uxorem senex,
- is adulescentis illius est avonculus,
- qui illam stupravit noctu, Cereris vigiliis.
- sed hic senex iam clamat intus ut solet.
- anum foras extrudit, ne sit conscia.
- credo aurum inspicere volt, ne subreptum siet.
- ACTVS I
- I.i
- EVCLIO Exi, inquam. age exi. exeundum hercle tibi hinc est foras,
- circumspectatrix cum oculis emissiciis.
- STAPHYLA Nam cur me miseram verberas? EVCL. Vt misera sis
- atque ut te dignam mala malam aetatem exigas.
- STAPH. Nam qua me nunc causa extrusisti ex aedibus?
- EVCL. Tibi ego rationem reddam, stimulorum seges?
- illuc regredere ab ostio. illuc sis vide,
- ut incedit. at scin quo modo tibi res se habet?
- si hercle hodie fustem cepero aut stimulum in manum,
- testudineum istum tibi ego grandibo gradum.
- STAPH. Vtinam me divi adaxint ad suspendium
- potius quidem quam hoc pacto apud te serviam.
- EVCL. At ut scelesta sola secum murmurat.
- oculos hercle ego istos, improba, ecfodiam tibi,
- ne me observare possis quid rerum geram.
- abscede etiam nunc etiam nunc etiam ohe,
- istic astato. si hercle tu ex istoc loco
- digitum transvorsum aut unguem latum excesseris
- aut si respexis, donicum ego te iussero,
- continuo hercle ego te dedam discipulam cruci.
- scelestiorem me hac anu certo scio
- vidisse numquam, nimisque ego hanc metuo male,
- ne mi ex insidiis verba imprudenti duit
- neu persentiscat aurum ubi est absconditum,
- quae in occipitio quoque habet oculos pessima.
- nunc ibo ut visam sitne ita aurum ut condidi,
- quod me sollicitat plurimis miserum modis.
- STAPH. Noenum mecastor quid ego ero dicam meo
- malae rei evenisse quamve insaniam,
- queo comminisci; ita me miseram ad hunc modum
- decies die uno saepe extrudit aedibus.
- nescio pol quae illunc hominem intemperiae tenent:
- pervigilat noctes totas, tum autem interdius
- quasi claudus sutor domi sedet totos dies.
- neque iam quo pacto celem erilis filiae
- probrum, propinqua partitudo cui appetit,
- queo comminisci; neque quicquam meliust mihi,
- ut opinor, quam ex me ut unam faciam litteram
- longam, meum laqueo collum quando obstrinxero.
- I.ii
- EVCL. Nunc defaecato demum animo egredior domo,
- postquam perspexi salva esse intus omnia.
- redi nunciam intro atque intus serva. STAPH. Quippini?
- ego intus servem? an ne quis aedes auferat?
- nam hic apud nos nihil est aliud quaesti furibus,
- ita inaniis sunt oppletae atque araneis.
- EVCL. Mirum quin tua me causa faciat Iuppiter
- Philippum regem aut Dareum, trivenefica.
- araneas mihi ego illas servari volo.
- pauper sum; fateor, patior; quod di dant fero.
- abi intro, occlude ianuam. iam ego hic ero.
- cave quemquam alienum in aedis intro miseris.
- quod quispiam ignem quaerat, extingui volo,
- ne causae quid sit quod te quisquam quaeritet.
- nam si ignis vivet, tu extinguere extempulo.
- tum aquam aufugisse dicito, si quis petet.
- cultrum, securim, pistillum, mortarium,
- quae utenda vasa semper vicini rogant,
- fures venisse atque abstulisse dicito.
- profecto in aedis meas me absente neminem
- volo intro mitti. atque etiam hoc praedico tibi,
- si Bona Fortuna veniat, ne intro miseris.
- STAPH. Pol ea ipsa credo ne intro mittatur cavet,
- nam ad aedis nostras numquam adit, quamquam prope est.
- EVCL. Tace atque abi intro. STAPH. Taceo atque abeo. EVCL. Occlude sis
- fores ambobus pessulis. iam ego hic ero.
- discrucior animi, quia ab domo abeundum est mihi.
- nimis hercle invitus abeo. sed quid agam scio.
- nam noster nostrae qui est magister curiae
- dividere argenti dixit nummos in viros;
- id si relinquo ac non peto, omnes ilico
- me suspicentur, credo, habere aurum domi.
- nam non est veri simile, hominem pauperem
- pauxillum parvi facere quin nummum petat.
- nam nunc cum celo sedulo omnis, ne sciant,
- omnes videntur scire et me benignius
- omnes salutant quam salutabant prius;
- adeunt, consistunt, copulantur dexteras,
- rogitant me ut valeam, quid agam, quid rerum geram.
- nunc quo profectus sum ibo; postidea domum
- me rursum quantum potero tantum recipiam.
- ACTVS II
- II.i
- EVNOMIA Velim te arbitrari med haec verba, frater,
- meai fidei tuaique rei
- causa facere, ut aequom est germanam sororem.
- quamquam haud falsa sum nos odiosas haberi;
- nam multum loquaces merito omnes habemur,
- nec mutam profecto repertam ullam esse
- aut hodie dicunt mulierem aut ullo in saeclo.
- verum hoc, frater, unum tamen cogitato,
- tibi proximam me mihique esse item te;
- ita aequom est quod in rem esse utrique arbitremur
- et mihi te et tibi me consulere et monere;
- neque occultum id haberi neque per metum mussari,
- quin participem pariter ego te et tu me ut facias.
- eo nunc ego secreto ted huc foras seduxi,
- ut tuam rem ego tecum hic loquerer familiarem.
- MEGADORVS Da mi, optuma femina, manum.
- EVN. Vbi ea est? quis ea est nam optuma?
- MEG. Tu. EVN. Tune ais? MEG. Si negas, nego.
- EVN. Decet te equidem vera proloqui;
- nam optuma nulla potest eligi:
- alia alia peior, frater, est. MEG. Idem ego arbitror,
- nec tibi advorsari certum est de istac re umquam, soror.
- EVN. Da mihi operam amabo. MEG. Tuast, utere atque impera, si quid vis.
- EVN. Id quod in rem tuam optumum esse arbitror,
- ted id monitum advento.
- MEG. Soror, more tuo facis. EVN. Factum volo.
- MEG. Quid est id, soror? EVN. Quod tibi sempiternum
- salutare sit: liberis procreandis
- ita di faxint volo te uxorem
- domum ducere. MEG. Ei occidi. EVN. Quid ita?
- MEG. Quia mihi misero cerebrum excutiunt
- tua dicta, soror: lapides loqueris.
- EVN. Heia, hoc face quod te iubet soror. MEG. Si lubeat, faciam.
- EVN. In rem hoc tuam est. MEG. Vt quidem emoriar prius quam ducam.
- sed his legibus si quam dare vis ducam:
- quae cras veniat, perendie foras feratur;
- his legibus dare vis? cedo: nuptias adorna.
- EVN. Cum maxima possum tibi, frater, dare dote;
- sed est grandior natu: media est mulieris aetas.
- eam si iubes, frater, tibi me poscere, poscam.
- MEG. Num non vis me interrogare te? EVN. Immo, si quid vis, roga.
- MEG. Post mediam aetatem qui media ducit uxorem domum,
- si eam senex anum praegnatem fortuito fecerit,
- quid dubitas, quin sit paratum nomen puero Postumus?
- nunc ego istum, soror, laborem demam et deminuam tibi.
- ego virtute deum et maiorum nostrum dives sum satis.
- istas magnas factiones, animos, dotes dapsiles,
- clamores, imperia, eburata vehicla, pallas, purpuram,
- nil moror quae in servitutem sumptibus redigunt viros.
- E. Dic mihi, quaeso, quis ea est, quam vis ducere uxorem? M. Eloquar.
- nostin hunc senem Euclionem ex proximo pauperculum?
- EVN. Novi, hominem haud malum mecastor. MEG. Eius cupio filiam
- virginem mihi desponderi. verba ne facias, soror.
- scio quid dictura es: hanc esse pauperem. haec pauper placet.
- E. Di bene vortant. M. Idem ego spero. E. Quid me? num quid vis? M. Vale.
- EVN. Et tu, frater. MEG. Ego conveniam Euclionem, si domi est.
- sed eccum video. nescio unde sese homo recipit domum.
- II.ii
- EVCLIO Praesagibat mi animus frustra me ire, quom exibam domo;
- itaque abibam invitus; nam neque quisquam curialium
- venit neque magister quem dividere argentum oportuit.
- nunc domum properare propero, nam egomet sum hic, animus domi est.
- MEG. Salvos atque fortunatus, Euclio, semper sies.
- EVCL. Di te ament, Megadore. M. Quid tu? recten atque ut vis vales?
- EVCL. Non temerarium est, ubi dives blande appellat pauperem.
- iam illic homo aurum scit me habere, eo me salutat blandius.
- MEG. Ain tu te valere? EVCL. Pol ego haud perbene a pecunia.
- MEG. Pol si est animus aequos tibi, sat habes qui bene vitam colas.
- EVCL. Anus hercle huic indicium fecit de auro, perspicue palam est,
- cui ego iam linguam praecidam atque oculos effodiam domi.
- MEG. Quid tu solus tecum loquere? EVCL. Meam pauperiem conqueror.
- virginem habeo grandem, dote cassam atque inlocabilem,
- neque eam queo locare cuiquam. MEG. Tace, bonum habe animum, Euclio.
- dabitur, adiuvabere a me. dic, si quid opust, impera.
- EVCL. Nunc petit, cum pollicetur; inhiat aurum ut devoret.
- altera manu fert lapidem, panem ostentat altera.
- nemini credo qui large blandust dives pauperi:
- ubi manum inicit benigne, ibi onerat aliqua zamia.
- ego istos novi polypos, qui ubi quidquid tetigerunt tenent.
- MEG. Da mi operam parumper. paucis, Euclio, est quod te volo
- de communi re appellare mea et tua. EVCL. Ei misero mihi,
- aurum mi intus harpagatum est. nunc hic eam rem volt, scio,
- mecum adire ad pactionem. verum intervisam domum.
- MEG. Quo abis? EVCL. Iam ad te revortar: nunc est quod visam domum.
- MEG. Credo edepol, ubi mentionem ego fecero de filia,
- mi ut despondeat, sese a me derideri rebitur;
- neque illo quisquam est alter hodie ex paupertate parcior.
- EVCL. Di me servant, salva res est. salvom est si quid non perit.
- nimis male timui. prius quam intro redii, exanimatus fui.
- redeo ad te, Megadore, si quid me vis. MEG. Habeo gratiam.
- quaeso, quod te percontabor, ne id te pigeat proloqui.
- EVCL. Dum quidem ne quid perconteris quod non lubeat proloqui.
- MEG. Dic mihi, quali me arbitrare genere prognatum? EVCL. Bono.
- M. Quid fide? E. Bona. M. Quid factis? E. Neque malis neque improbis.
- MEG. Aetatem meam scis? EVCL. Scio esse grandem, item ut pecuniam.
- MEG. Certe edepol equidem te civem sine mala omni malitia
- semper sum arbitratus et nunc arbitror. EVCL. Aurum huic olet.
- quid nunc me vis? MEG. Quoniam tu me et ego te qualis sis scio,
- quae res recte vortat mihique tibique tuaeque filiae,
- filiam tuam mi uxorem posco. promitte hoc fore.
- EVCL. Heia, Megadore, haud decorum facinus tuis factis facis,
- ut inopem atque innoxium abs te atque abs tuis me inrideas.
- nam de te neque re neque verbis merui ut faceres quod facis.
- MEG. Neque edepol ego te derisum venio neque derideo,
- neque dignum arbitror. EVCL. Cur igitur poscis meam gnatam tibi?
- MEG. Vt propter me tibi sit melius mihique propter te et tuos.
- EVCL. Venit hoc mihi, Megadore, in mentem, ted esse hominem divitem,
- factiosum, me autem esse hominem pauperum pauperrimum;
- nunc si filiam locassim meam tibi, in mentem venit
- te bovem esse et me esse asellum: ubi tecum coniunctus siem,
- ubi onus nequeam ferre pariter, iaceam ego asinus in luto,
- tu me bos magis haud respicias, gnatus quasi numquam siem.
- et te utar iniquiore et meus me ordo inrideat,
- neutrubi habeam stabile stabulum, si quid divorti fuat:
- asini me mordicibus scindant, boves incursent cornibus.
- hoc magnum est periclum, ab asinis ad boves transcendere.
- MEG. Quam ad probos propinquitate proxime te adiunxeris,
- tam optumum est. tu condicionem hanc accipe, ausculta mihi,
- atque eam desponde mi. EVCL. At nihil est dotis quod dem. M. Ne duas.
- dum modo morata recte veniat, dotata est satis.
- EVCL. Eo dico, ne me thensauros repperisse censeas.
- MEG. Novi, ne doceas. desponde. EVCL. Fiat. sed pro Iuppiter,
- num ego disperii? M. Quid tibi est? E. Quid crepuit quasi ferrum modo?
- MEG. Hic apud me hortum confodere iussi. sed ubi hic est homo?
- abiit neque me certiorem fecit. fastidit mei,
- quia videt me suam amicitiam velle: more hominum facit;
- nam si opulentus it petitum pauperioris gratiam,
- pauper metuit congrediri, per metum male rem gerit.
- idem, quando occasio illaec periit, post sero cupit.
- EVCL. Si hercle ego te non elinguandam dedero usque ab radicibus,
- impero auctorque ego sum, ut tu me cuivis castrandum loces.
- MEG. Video hercle ego te me arbitrari, Euclio, hominem idoneum,
- quem senecta aetate ludos facias, haud merito meo.
- EVCL. Neque edepol, Megadore, facio, neque, si cupiam, copia est.
- MEG. Quid nunc? etiam mihi despondes filiam? EVCL. Illis legibus,
- cum illa dote quam tibi dixi. MEG. Sponden ergo? EVCL. Spondeo.
- MEG. Di bene vertant. EVCL. Ita di faxint. illud facito ut memineris,
- convenisse ut ne quid dotis mea ad te afferret filia.
- MEG. Memini. EVCL. At scio quo vos soleatis pacto perplexarier:
- pactum non pactum est, non pactum pactum est, quod vobis lubet.
- MEG. Nulla controversia mihi tecum erit. sed nuptias
- num quae causa est quin faciamus hodie? EVCL. Immo edepol optuma.
- MEG. Ibo igitur, parabo. numquid me vis? EVCL. Istuc. ei et vale.
- MEG. Heus, Pythodice, sequere propere me ad macellum strenue.
- EVCL. Illic hinc abiit. di immortales, obsecro, aurum quid valet.
- credo ego illum iam inaudivisse mi esse thensaurum domi.
- id inhiat, ea affinitatem hanc obstinavit gratia.
- II.iii
- ubi tu es, quae deblateravisti iam vicinis omnibus,
- meae me filiae daturum dotem? heus, Staphyla, te voco.
- ecquid audis? vascula intus pure propera atque elue:
- filiam despondi ego: hodie huic nuptum Megadoro dabo.
- STAPHYLA Di bene vortant. verum ecastor non potest, subitum est nimis.
- EVCL. Tace atque abi. curata fac sint cum a foro redeam domum;
- atque aedis occlude; iam ego hic adero. STAPH. Quid ego nunc agam?
- nunc nobis prope adest exitium, mi atque erili filiae,
- nunc probrum atque partitudo prope adest ut fiat palam;
- quod celatum atque occultatum est usque adhuc, nunc non potest.
- ibo intro, ut erus quae imperavit facta, cum veniat, sient.
- nam ecastor malum maerore metuo ne mixtum bibam.
- II.iv
- PYTHODICVS Postquam obsonavit erus et conduxit coquos
- tibicinasque hasce apud forum, edixit mihi
- ut dispertirem obsonium hic bifariam.
- ANTHRAX Me quidem hercle, dicam tibi palam, non divides;
- si quo tu totum me ire vis, operam dabo.
- CONGRIO Bellum et pudicum vero prostibulum popli.
- post si quis vellet, te haud non velles dividi.
- PYTH. Atque ego istuc, Anthrax, alio vorsum dixeram,
- non istuc quo tu insimulas. sed erus nuptias
- meus hodie faciet. ANTHR. Cuius ducit filiam?
- PYTH. Vicini huius Euclionis senis e proximo.
- ei adeo obsoni hinc iussit dimidium dari,
- cocum alterum itidemque alteram tibicinam.
- ANTHR. Nempe huc dimidium dicis, dimidium domum?
- PYTH. Nempe sicut dicis. ANTHR. Quid? hic non poterat de suo
- senex obsonari filiai nuptiis?
- PYTH. Vah. ANTHR. Quid negotist? PYTH. Quid negoti sit rogas?
- pumex non aeque est aridus atque hic est senex.
- ANTHR. Ain tandem? PYTH. Ita esse ut dixi. tute existuma:
- suam rem periisse seque eradicarier.
- quin divom atque hominum clamat continuo fidem,
- de suo tigillo fumus si qua exit foras.
- quin cum it dormitum, follem obstringit ob gulam.
- ANTHR. Cur? PYTH. Ne quid animae forte amittat dormiens.
- ANTHR. Etiamne obturat inferiorem gutturem,
- ne quid animai forte amittat dormiens?
- PYTH. Haec mihi te ut tibi med aequom est, credo, credere.
- ANTHR. Immo equidem credo. PYTH. At scin etiam quo modo?
- aquam hercle plorat, cum lavat, profundere.
- ANTHR. Censen talentum magnum exorari pote
- ab istoc sene ut det, qui fiamus liberi?
- PYTH. Famem hercle utendam si roges, numquam dabit.
- quin ipsi pridem tonsor unguis dempserat:
- collegit, omnia abstulit praesegmina.
- ANTHR. Edepol mortalem parce parcum praedicas.
- PYTH. Censen vero esse parcum et misere vivere?
- pulmentum pridem ei eripuit milvos:
- homo ad praetorem plorabundus devenit;
- infit ibi postulare plorans, eiulans,
- ut sibi liceret milvom vadarier.
- sescenta sunt quae memorem, si sit otium.
- sed uter vestrorum est celerior? memora mihi.
- ANTHR. Ego, et multo melior. PYTH. Cocum ego, non furem rogo.
- ANTHR. Cocum ergo dico. PYTH. Quid tu ais? CONG. Sic sum ut vides.
- ANTHR. Cocus ille nundinalest, in nonum diem
- solet ire coctum. CONG. Tun, trium litterarum homo,
- me vituperas? fur. ANTHR. Etiam fur, trifurcifer.
- II.v
- PYTH. Tace nunciam tu, atque agnum hinc uter est pinguior
- cape atque abi intro ad nos. ANTHR. Licet. PYTH. Tu, Congrio,
- quem illic reliquit agnum, eum sume atque abi
- intro illuc, et vos illum sequimini.
- vos ceteri ite huc ad nos. CONG. Hercle iniuria
- dispertivisti: pinguiorem agnum isti habent.
- PYTH. At nunc tibi dabitur pinguior tibicina.
- i sane cum illo, Phrugia. tu autem, Eleusium,
- huc intro abi ad nos. CONG. O Pythodice subdole,
- hucine detrusti me ad senem parcissimum?
- ubi si quid poscam, usque ad ravim poscam prius
- quam quicquam detur. PYTH. Stultus et sine gratia es.
- tibi recte facere, quando quod facias perit.
- CONG. Qui vero? PYTH. Rogitas? iam principio in aedibus
- turba istic nulla tibi erit: siquid uti voles,
- domo abs te adferto, ne operam perdas poscere.
- hic autem apud nos magna turba ac familia est,
- supellex, aurum, vestis, vasa argentea:
- ibi si perierit quippiam quod te scio
- facile abstinere posse, si nihil obviam est
- dicant: coqui abstulerunt, comprehendite,
- vincite, verberate, in puteum condite.
- horum tibi istic nihil eveniet: quippe qui
- ubi quid subripias nihil est. sequere hac me. CONG. Sequor.
- II.vi
- PYTH. Heus, Staphyla, prodi atque ostium aperi. STAPHYLA Qui vocat?
- PYTH. Pythodicus. STAPH. Quid vis? PYTH. Hos ut accipias coquos
- tibicinamque obsoniumque in nuptias.
- Megadorus iussit Euclioni haec mittere.
- STAPH. Cererin, Pythodice, has sunt facturi nuptias?
- PYTH. Qui? STAPH. Quia temeti nihil allatum intellego.
- PYTH. At iam afferetur, si a foro ipsus redierit.
- STAPH. Ligna hic apud nos nulla sunt. CONG. Sunt asseres?
- STAPH. Sunt pol. CONG. Sunt igitur ligna, ne quaeras foris.
- STAPH. Quid, impurate? quamquam Volcano studes,
- cenaene causa aut tuae mercedis gratia
- nos nostras aedis postulas comburere?
- CONG. Haud postulo. PYTH. Duc istos intro. STAPH. Sequimini.
- II.vii
- PYTH. Curate. ego intervisam quid faciant coqui;
- quos pol ut ego hodie servem, cura maxuma est.
- nisi unum hoc faciam, ut in puteo cenam coquant:
- inde coctam sursum subducemus corbulis.
- si autem deorsum comedent, si quid coxerint,
- superi incenati sunt et cenati inferi.
- sed verba hic facio, quasi negoti nil siet,
- rapacidarum ubi tantum sit in aedibus.
- II.viii
- EVCLIO Volui animum tandem confirmare hodie meum,
- ut bene me haberem filiai nuptiis.
- venio ad macellum, rogito pisces: indicant
- caros; agninam caram, caram bubulam,
- vitulinam, cetum, porcinam: cara omnia.
- atque eo fuerunt cariora, aes non erat.
- abeo iratus illinc, quoniam nihil est qui emam.
- ita illis impuris omnibus adii manum.
- deinde egomet mecum cogitare intervias
- occepi: festo die si quid prodegeris,
- profesto egere liceat, nisi peperceris.
- postquam hanc rationem ventri cordique edidi,
- accessit animus ad meam sententiam,
- quam minimo sumptu filiam ut nuptum darem.
- nunc tusculum emi hoc et coronas floreas:
- haec imponentur in foco nostro Lari,
- ut fortunatas faciat gnatae nuptias.
- sed quid ego apertas aedis nostras conspicor?
- et strepitust intus. numnam ego compilor miser?
- CONGRIO Aulam maiorem, si pote, ex vicinia
- pete: haec est parva, capere non quit. EVCL. Ei mihi,
- perii hercle. aurum rapitur, aula quaeritur.
- nimirum occidor, nisi ego intro huc propere propero currere.
- Apollo, quaeso, subveni mi atque adiuva,
- confige sagittis fures thensaurarios,
- si cui in re tali iam subvenisti antidhac.
- sed cesso prius quam prorsus perii currere?
- II.ix
- ANTHRAX Dromo, desquama piscis. tu, Machaerio,
- congrum, murenam exdorsua quantum potest.
- ego hinc artoptam ex proximo utendam peto
- a Congrione. tu istum gallum, si sapis,
- glabriorem reddes mihi quam volsus ludiust.
- sed quid hoc clamoris oritur hinc ex proximo?
- coqui hercle, credo, faciunt officium suom.
- fugiam intro, ne quid turbae hic itidem fuat.
- ACTVS III
- III.i
- CONGRIO Optati vires populares, incolae, accolae, advenae omnes,
- date viam qua fugere liceat, facite totae plateae pateant.
- neque ego umquam nisi hodie ad Bacchas veni in Bacchanal coquinatum,
- ita me miserum et meos discipulos fustibus male contuderunt.
- totus doleo atque oppido perii, ita me iste habuit senex gymnasium;
- attat, perii hercle ego miser,
- aperit bacchanal, adest,
- sequitur. scio quam rem geram: hoc
- ipsus magister me docuit.
- neque ligna ego usquam gentium praeberi vidi pulchrius,
- itaque omnis exegit foras, me atque hos, onustos fustibus.
- III.ii
- EVCLIO Redi. quo fugis nunc? tene, tene. CONG. Quid, stolide, clamas?
- EVCL. Quia ad tris viros iam ego deferam nomen tuom. C. Quam ob rem?
- EVCL. Quia cultrum habes. CONG. Cocum decet. EVCL. Quid comminatu's
- mihi? CONG. Istud male factum arbitror, quia non latus fodi.
- EVCL. Homo nullust te scelestior qui vivat hodie,
- neque quoi ego de industria amplius male plus libens faxim.
- CONG. Pol etsi taceas, palam id quidem est: res ipsa testist;
- ita fustibus sum mollior magis quam ullus cinaedus.
- sed quid tibi nos tactiost, mendice homo? EVCL. Quae res?
- etiam rogitas? an quia minus quam aequom erat feci?
- CONG. Sine, at hercle cum magno malo tuo, si hoc caput sentit.
- EVCL. Pol ego haud scio quid post fuat: tuom nunc caput sentit.
- sed in aedibus quid tibi meis nam erat negoti
- me absente, nisi ego iusseram? volo scire. CONG. Tace ergo.
- quia venimus coctum ad nuptias. EVCL. Quid tu, malum, curas,
- utrum crudum an coctum ego edim, nisi tu mi es tutor?
- CONG. Volo scire, sinas an non sinas nos coquere hic cenam?
- EVCL. Volo scire ego item, meae domi mean salva futura?
- CONG. Vtinam mea mihi modo auferam, quae adtuli, salva:
- me haud paenitet, tua ne expetam. EVCL. Scio, ne doce, novi.
- CONG. Quid est qua prohibes nunc gratia nos coquere hic cenam?
- quid fecimus, quid diximus tibi secus quam velles?
- EVCL. Etiam rogitas, sceleste homo, qui angulos in omnis
- mearum aedium et conclavium mihi pervium facitis?
- ibi ubi tibi erat negotium, ad focum si adesses,
- non fissile auferres caput: merito id tibi factum est.
- adeo ut tu meam sententiam iam noscere possis:
- si ad ianuam huc accesseris, nisi iussero, propius,
- ego te faciam miserrimus mortalis uti sis.
- scis iam meam sententiam. CONG. Quo abis? redi rursum.
- ita me bene amet Laverna, uti te iam, nisi reddi
- mihi vasa iubes, pipulo hic differam ante aedis.
- quid ego nunc agam? ne ego edepol veni huc auspicio malo.
- nummo sum conductus: plus iam medico mercedest opus.
- III.iii
- EVCLIO Hoc quidem hercle, quoquo ibo, mecum erit, mecum feram,
- neque isti id in tantis periclis umquam committam ut siet.
- ite sane nunciam omnes, et coqui et tibicinae,
- etiam intro duce, si vis, vel gregem venalium,
- coquite, facite, festinate nunciam quantum libet.
- CONG. Temperi, postquam implevisti fusti fissorum caput.
- EVCL. Intro abite, opera huc conducta est vostra, non oratio.
- CONG. Heus, senex, pro vapulando hercle ego abs te mercedem petam.
- coctum ego, non vapulatum, dudum conductus fui.
- EVCL. Lege agito mecum. molestus ne sis. i et cenam coque,
- aut abi in malum cruciatum ab aedibus. CONG. Abi tu modo.
- III.iv
- EVCL. Illic hinc abiit. di immortales, facinus audax incipit
- qui cum opulento pauper homine coepit rem habere aut negotium.
- veluti Megadorus temptat me omnibus miserum modis,
- qui simulavit mei honoris mittere huc causa coquos:
- is ea causa misit, hoc qui surriperent misero mihi.
- condigne etiam meus med intus gallus gallinacius,
- qui erat anu peculiaris, perdidit paenissume.
- ubi erat haec defossa, occepit ibi scalpurrire ungulis
- cirum circa. quid opust verbis? ita mihi pectus peracuit:
- capio fustem, obtrunco gallum, furem manufestarium.
- credo edepol ego illi mercedem gallo pollicitos coquos,
- si id palam fecisset. exemi ex manu manubrium.
- quid opust verbis? facta est pugna in gallo gallinacio.
- sed Megadorus meus affinis eccum incedit a foro.
- iam hunc non ausim praeterire, quin consistam et conloquar.
- III.v
- MEGADORVS Narravi amicis multis consilium meum
- de condicione hac. Euclionis filiam
- laudant. sapienter factum et consilio bono.
- nam meo quidem animo si idem faciant ceteri
- opulentiores, pauperiorum filias
- ut indotatas ducant uxores domum,
- et multo fiat civitas concordior,
- et invidia nos minore utamur quam utimur,
- et illae malam rem metuant quam metuont magis,
- et nos minore sumptu simus quam sumus.
- in maximam illuc populi partem est optimum
- in pauciores avidos altercatio est,
- quorum animis avidis atque insatietatibus
- neque lex neque sutor capere est qui possit modum.
- namque hoc qui dicat 'quo illae nubent divites
- dotatae, si istud ius pauperibus ponitur?'
- quo lubeant, nubant, dum dos ne fiat comes.
- hoc si ita fiat, mores meliores sibi
- parent, pro dote quos ferant, quam nunc ferunt,
- ego faxim muli, pretio qui superant equos,
- sint viliores Gallicis cantheriis.
- EVCL. Ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens.
- nimis lepide fecit verba ad parsimoniam.
- MEG. Nulla igitur dicat 'equidem dotem ad te adtuli
- maiorem multo quam tibi erat pecunia;
- enim mihi quidem aequomst purpuram atque aurum dari,
- ancillas, mulos, muliones, pedisequos,
- salutigerulos pueros, vehicla qui vehar.'
- EVCL. Vt matronarum hic facta pernovit probe.
- moribus praefectum mulierum hunc factum velim.
- MEG. Nunc quoquo venias plus plaustrorum in aedibus
- videas quam ruri, quando ad villam veneris.
- sed hoc etiam pulchrum est praequam ubi sumptus petunt.
- stat fullo, phyrgio, aurifex, lanarius;
- caupones patagiarii, indusiarii,
- flammarii, violarii, carinarii;
- stant manulearii, stant murobatharii,
- propolae linteones, calceolarii;
- sedentarii sutores diabathrarii,
- solearii astant, astant molocinarii;
- petunt fullones, sarcinatores petunt;
- strophiarii astant, astant semul sonarii.
- iam hosce absolutos censeas: cedunt, petunt
- treceni, cum stant thylacistae in atriis
- textores limbularii, arcularii.
- ducuntur, datur aes. iam absolutos censeas,
- cum incedunt infectores corcotarii,
- aut aliqua mala crux semper est, quae aliquid petat.
- EVCL. Compellarem ego illum, ni metuam ne desinat
- memorare mores mulierum: nunc sic sinam.
- MEG. Vbi nugivendis res soluta est omnibus,
- ibi ad postremum cedit miles, aes petit.
- itur, putatur ratio cum argentario;
- miles inpransus astat, aes censet dari.
- ubi disputata est ratio cum argentario,
- etiam ipsus ultro debet argentario:
- spes prorogatur militi in alium diem.
- haec sunt atque aliae multae in magnis dotibus
- incommoditates sumptusque intolerabiles.
- nam quae indotata est, ea in potestate est viri;
- dotatae mactant et malo et damno viros.
- sed eccum adfinem ante aedes. quid agis, Euclio?
- III.vi
- EVCL. Nimium lubenter edi sermonem tuom.
- MEG. An audivisti? EVCL. Vsque a principio omnia.
- MEG. Tamen meo quidem animo aliquanto facias rectius,
- si nitidior sis filiai nuptiis.
- EVCL. Pro re nitorem et gloriam pro copia
- qui habent, meminerunt sese unde oriundi sient.
- neque pol, Megadore, mihi neque quoiquam pauperi
- opinione melius res structa est domi.
- MEG. Immo est quod satis est, et di faciant ut siet
- plus plusque et istuc sospitent quod nunc habes.
- EVCL. Illud mihi verbum non placet « quod nunc habes ».
- tam hoc scit me habere quam egomet. anus fecit palam.
- MEG. Quid tu te solus e senatu sevocas?
- EVCL. Pol ego ut te accusem merito meditabar. MEG. Quid est?
- EVCL. Quid sit me rogitas? qui mihi omnis angulos
- furum implevisti in aedibus misero mihi,
- qui mi intro misti in aedis quingentos coquos,
- cum senis manibus, genere Geryonaceo;
- quos si Argus servet, qui oculeus totus fuit,
- quem quondam Ioni Iuno custodem addidit,
- is numquam servet. praeterea tibicinam,
- quae mi interbibere sola, si vino scatat,
- Corinthiensem fontem Pirenam potest.
- tum obsonium autem. MEG. Pol vel legioni sat est.
- etiam agnum misi. EVCL. Quo quidem agno sat scio
- magis curionem nusquam esse ullam beluam.
- MEG. Volo ego ex te scire qui sit agnus curio.
- EVCL. Quia ossa ac pellis totust, ita cura macet.
- quin exta inspicere in sole ei vivo licet:
- ita is pellucet quasi lanterna Punica.
- MEG. Caedundum conduxi ego illum. EVCL. Tum tu idem optumumst
- loces efferendum; nam iam, credo, mortuost.
- MEG. Potare ego hodie, Euclio, tecum volo.
- EVCL. Non potem ego quidem hercle. MEG. At ego iussero
- cadum unum vini veteris a me adferrier.
- EVCL. Nolo hercle, nam mihi bibere decretum est aquam.
- MEG. Ego te hodie reddam madidum, si vivo, probe,
- tibi cui decretum est bibere aquam. EVCL. Scio quam rem agat:
- ut me deponat vino, eam adfectat viam,
- post hoc quod habeo ut commutet coloniam.
- ego id cavebo, nam alicubi abstrudam foris.
- ego faxo et operam et vinum perdiderit simul.
- MEG. Ego, nisi quid me vis, eo lavatum, ut sacruficem.
- EVCL. Edepol, ne tu, aula, multos inimicos habes
- atque istuc aurum quod tibi concreditum est.
- nunc hoc mihi factu est optumum, ut ted auferam,
- aula, in Fidei fanum: ibi abstrudam probe.
- Fides, novisti me et ego te: cave sis tibi,
- ne in me mutassis nomen, si hoc concreduo.
- ibo ad te fretus tua, Fides, fiducia.
- ACTVS IV
- IV.i
- STROBILVS Hoc est servi facinus frugi, facere quod ego persequor,
- ne morae molestiaeque imperium erile habeat sibi.
- nam qui ero ex sententia servire servos postulat,
- in erum matura, in se sera condecet capessere.
- sin dormitet, ita dormitet, servom sese ut cogitet.
- nam qui amanti ero servitutem servit, quasi ego servio,
- si erum videt superare amorem, hoc servi esse officium reor,
- retinere ad salutem, non enim quo incumbat eo impellere.
- quasi pueri qui nare discunt scirpea induitur ratis,
- qui laborent minus, facilius ut nent et moveant manus,
- eodem modo servom ratem esse amanti ero aequom censeo,
- ut eum toleret, ne pessum abeat tamquam
- erile imperium ediscat, ut quod frons velit oculi sciant;
- quod iubeat citis quadrigis citius properet persequi.
- qui ea curabit, abstinebit censione bubula,
- nec sua opera rediget umquam in splendorem compedes.
- nunc erus meus amat filiam huius Euclionis pauperis;
- eam ero nunc renuntiatum est nuptum huic Megadoro dari.
- is speculatum huc misit me, ut quae fierent fieret particeps.
- nunc sine omni suspicione in ara hic adsidam sacra;
- hinc ego et huc et illuc potero quid agant arbitrarier.
- IV.ii
- EVCLIO Tu modo cave quoiquam indicassis aurum meum esse istic, Fides:
- non metuo ne quisquam inveniat, ita probe in latebris situmst.
- edepol ne illic pulchram praedam agat, si quis illam invenerit
- aulam onustam auri; verum id te quaeso ut prohibessis, Fides.
- nunc lavabo, ut rem divinam faciam, ne affinem morer
- quin ubi accersat meam extemplo filiam ducat domum.
- vide, Fides, etiam atque etiam nunc, salvam ut aulam abs te auferam:
- tuae fide concredidi aurum, in tuo luco et fano est situm.
- STROB. Di immortales, quod ego hunc hominem facinus audivi loqui:
- se aulam onustam auri abstrusisse hic intus in fano Fide.
- cave tu illi fidelis, quaeso, potius fueris, quam mihi.
- atque hic pater est, ut ego opinor, huius, erus quam amat, virginis.
- ibo hinc intro, perscrutabor fanum, si inveniam uspiam
- aurum, dum hic est occupatus. sed si repperero, o Fides,
- mulsi congialem plenam faciam tibi fideliam.
- id adeo tibi faciam; verum ego mihi bibam, ubi id fecero.
- IV.iii
- EVCLIO Non temere est quod corvos cantat mihi nunc ab laeva manu;
- semul radebat pedibus terram et voce croccibat sua:
- continuo meum cor coepit artem facere ludicram
- atque in pectus emicare. sed ego cesso currere?
- IV.iv
- I. foras, lumbrice, qui sub terra erepsisti modo,
- qui modo nusquam comparebas, nunc, cum compares, peris.
- ego pol te, praestrigiator, miseris iam accipiam modis.
- STROBILVS Quae te mala crux agitat? quid tibi mecum est commerci, senex?
- quid me adflictas? quid me raptas? qua me causa verberas?
- EVCL. Verberabilissime, etiam rogitas, non fur, sed trifur?
- STROB. Quid tibi surrupui? EVCL. Redde huc sis. STROB. Quid tibi vis
- reddam? EVCL. Rogas?
- STROB. Nil equidem tibi abstuli. EVCL. At illud quod tibi abstuleras cedo.
- ecquid agis? STROB. Quid agam? E. Auferre non potes. ST. Quid vis tibi?
- EVCL. Pone. STROB. Id quidem pol te datare credo consuetum, senex.
- EVCL. Pone hoc sis, aufer cavillam, non ego nunc nugas ago.
- STROB. Quid ego ponam? quin tu eloquere quidquid est suo nomine.
- non hercle equidem quicquam sumpsi nec tetigi. EVCL. Ostende huc manus.
- STROB. Em tibi, ostendi, eccas. EVCL. Video. age ostende etiam tertiam.
- STROB. Laruae hunc atque intemperiae insaniaeque agitant senem.
- facisne iniuriam mihi? EVCL. Fateor, quia non pendes, maximam.
- atque id quoque iam fiet, nisi fatere. STROB. Quid fatear tibi?
- EVCL. Quid abstulisti hinc? S. Di me perdant. si ego tui quicquam abstuli
- nive adeo abstulisse vellem. EVCL. Agedum, excutedum pallium.
- STROB. Tuo arbitratu. E. Ne inter tunicas habeas. S. Tempta qua lubet.
- EVCL. Vah, scelestus quam benigne: ut ne abstulisse intellegam.
- novi sycophantias. age rusum ostende huc manum
- dexteram. S. Em. E. Nunc laevam ostende. S. Quin equidem ambas profero.
- E. Iam scrutari mitto. redde huc. S. Quid reddam? E. A, nugas agis,
- certe habes. S. Habeo ego? quid habeo? E. Non dico, audire expetis.
- id meum, quidquid habes, redde. STROB. Insanis: perscrutatus es
- tuo arbitratu, neque tui me quicquam invenisti penes.
- EVCL. Mane, mane. quis illic est? quis hic intus alter erat tecum simul?
- perii hercle: ille nunc intus turbat, hunc si amitto hic abierit.
- postremo hunc iam perscrutavi, hic nihil habet. abi quo lubet.
- STROB. Iuppiter te dique perdant. EVCL. Haud male egit gratias.
- ibo intro atque illi socienno tuo iam interstringam gulam.
- fugin hinc ab oculis? abin an non? S. Abeo. E. Cave sis te videam.
- IV.v
- STROB. Emortuom ego me mavelim leto malo
- quam non ego illi dem hodie insidias seni.
- nam hic iam non audebit aurum abstrudere:
- credo ecferet iam secum et mutabit locum.
- attat, foris crepuit. senex eccum aurum ecfert foras.
- tantisper huc ego ad ianuam concessero.
- IV.vi
- EVCLIO Fide censebam maxumam multo fidem
- esse, ea sublevit os mihi paenissume:
- ni subvenisset corvos, periissem miser.
- nimis hercle ego illum corvom ad me veniat velim,
- qui indicium fecit, ut ego illi aliquid boni
- dicam; nam quod edit tam duim quam perduim.
- nunc hoc ubi abstrudam cogito solum locum.
- Silvani lucus extra murum est avius,
- crebro salicto oppletus. ibi sumam locum.
- certumst, Silvano potius credam quam Fide.
- STROB. Euge, euge, di me salvom et servatum volunt.
- iam ego illuc praecurram atque inscendam aliquam in arborem
- indeque observabo, aurum ubi abstrudat senex.
- quamquam hic manere me erus sese iusserat;
- certum est, malam rem potius quaeram cum lucro.
- IV.vii
- LYCONIDES Dixi tibi, mater, iuxta rem mecum tenes,
- super Euclionis filia. nunc te obsecro
- resecroque, mater, quod dudum obsecraveram:
- fac mentionem cum avonculo, mater mea.
- EVNOMIA Scis tute facta velle me quae tu velis,
- et istuc confido a fratre me impetrassere;
- et causa iusta est, siquidem ita est ut praedicas,
- te eam compressisse vinulentum virginem.
- LYC. Egone ut te advorsum mentiar, mater mea?
- PHAEDRIVM Perii, mea nutrix. obsecro te, uterum dolet.
- Iuno Lucina, tuam fidem! LYC. Em, mater mea,
- tibi rem potiorem verbo: clamat, parturit.
- EVN. Ei hac intro mecum, gnate mi, ad fratrem meum,
- ut istuc quod me oras impetratum ab eo auferam.
- LYC. I, iam sequor te, mater. sed servom meum
- Strobilum miror ubi sit, quem ego me iusseram
- hic opperiri. nunc ego mecum cogito:
- si mihi dat operam, me illi irasci iniurium est.
- ibo intro, ubi de capite meo sunt comitia.
- IV.viii
- STROBILVS Picis divitiis, qui aureos montes colunt,
- ego solus supero. nam istos reges ceteros
- memorare nolo, hominum mendicabula:
- ego sum ille rex Philippus. o lepidum diem.
- nam ut dudum hinc abii, multo illo adveni prior
- multoque prius me conlocavi in arborem
- indeque spectabam aurum ubi abstrudebat senex.
- ubi ille abiit, ego me deorsum duco de arbore,
- exfodio aulam auri plenam. inde ex eo loco
- video recipere se senem; ille me non videt,
- nam ego declinavi paululum me extra viam.
- attat, eccum ipsum. ibo ut hoc condam domum.
- IV.ix
- EVCLIO Perii interii occidi. quo curram? quo non curram? tene, tene. quem?
- quis?
- nescio, nil video, caecus eo atque equidem quo eam aut ubi sim aut qui sim
- nequeo cum animo certum investigare. obsecro vos ego, mi auxilio,
- oro obtestor, sitis et hominem demonstretis, quis eam abstulerit.
- quid est? quid ridetis? novi omnes, scio fures esse hic complures,
- qui vestitu et creta occultant sese atque sedent quasi sint frugi.
- quid ais tu? tibi credere certum est, nam esse bonum ex voltu cognosco.
- hem, nemo habet horum? occidisti. dic igitur, quis habet? nescis?
- heu me miserum, misere perii,
- male perditus, pessime ornatus eo:
- tantum gemiti et mali maestitiaeque
- hic dies mi optulit, famem et pauperiem.
- perditissimus ego sum omnium in terra;
- nam quid mi opust vita, qui tantum auri
- perdidi, quod concustodivi
- sedulo? egomet me defraudavi
- animumque meum geniumque meum;
- nunc eo alii laetificantur
- meo malo et damno. pati nequeo.
- LYCONIDES Quinam homo hic ante aedis nostras eiulans conqueritur maerens?
- atque hic quidem Euclio est, ut opinor. oppido ego interii: palamst res,
- scit peperisse iam, ut ego opinor, filiam suam. nunc mi incertumst
- abeam an maneam, an adeam an fugiam. quid agam edepol nescio.
- IV.x
- EVCL. Quis homo hic loquitur? LYC. Ego sum miser. EVCL. Immo ego sum,
- et misere perditus,
- cui tanta mala maestitudoque optigit. LYC. Animo bono es.
- EVCL. Quo, obsecro, pacto esse possum? L. Quia istuc facinus, quod tuom
- sollicitat animum, id ego feci et fateor. EVCL. Quid ego ex te audio?
- LYC. Id quod verumst. E. Quid ego de te commerui, adulescens, mali,
- quam ob rem ita faceres meque meosque perditum ires liberos?
- LYC. Deus impulsor mihi fuit, is me ad illam inlexit. EVCL. Quo modo?
- LYC. Fateor peccavisse et me culpam commeritum scio;
- id adeo te oratum advenio ut animo aequo ignoscas mihi.
- EVCL. Cur id ausu's facere, ut id quod non tuom esset tangeres?
- LYC. Quid vis fieri? factum est illud: fieri infectum non potest.
- deos credo voluisse; nam ni vellent, non fieret, scio.
- EVCL. At ego deos credo voluisse ut apud me te in nervo enicem.
- LYC. Ne istuc dixis. EVCL. Quid tibi ergo meam me invito tactiost?
- LYC. Quia vini vitio atque amoris feci. EVCL. Homo audacissime,
- cum istacin te oratione huc ad me adire ausum, impudens!
- nam si istuc ius est ut tu istuc excusare possies,
- luci claro deripiamus aurum matronis palam,
- post id si prehensi simus, excusemus ebrios
- nos fecisse amoris causa. nimis vilest vinum atque amor,
- si ebrio atque amanti impune facere quod lubeat licet.
- LYC. Quin tibi ultro supplicatum venio ob stultitiam meam.
- EVCL. Non mi homines placent qui quando male fecerunt purigant.
- tu illam scibas non tuam esse: non attactam oportuit.
- LYC. Ergo quia sum tangere ausus, haud causificor quin eam
- ego habeam potissimum. EVCL. Tun habeas me invito meam?
- LYC. Haud te invito postulo; sed meam esse oportere arbitror.
- quin tu iam invenies, inquam, meam illam esse oportere, Euclio.
- EVCL. Iam quidem hercle te ad praetorem rapiam et tibi scribam dicam,
- nisi refers. LYC. Quid tibi ego referam? EVCL. Quod surripuisti meum.
- LYC. Surripui ego tuom? unde? aut quid id est? E. Ita te amabit Iuppiter,
- ut tu nescis. LYC. Nisi quidem tu mihi quid quaeras dixeris.
- EVCL. Aulam auri, inquam, te reposco, quam tu confessu's mihi
- te abstulisse. LYC. Neque edepol ego dixi neque feci. EVCL. Negas?
- LYC. Pernego immo. nam neque ego aurum neque istaec aula quae siet
- scio nec novi. EVCL. Illam, ex Silvani luco quam abstuleras, cedo.
- i, refer. dimidiam tecum potius partem dividam.
- tam etsi fur mihi es, molestus non ero. i vero, refer.
- LYC. Sanus tu non es qui furem me voces. ego te, Euclio,
- de alia re rescivisse censui, quod ad me attinet;
- magna est res quam ego tecum otiose, si otium est, cupio loqui.
- EVCL. Dic bona fide: tu id aurum non surripuisti? LYC. Bona.
- E. Neque eum scis qui abstulerit? L. Istuc quoque bona. E. Atque id si scies
- qui abstulerit, mihi indicabis? LYC. Faciam. EVCL. Neque partem tibi
- ab eo qui habet indipisces neque furem excipies? LYC. Ita.
- EVCL. Quid si fallis? LYC. Tum me faciat quod volt magnus Iuppiter.
- EVCL. Sat habeo. age nunc loquere quid vis. LYC. Si me novisti minus,
- genere quo sim gnatus: hic mihi est Megadorus avonculus,
- meus pater fuit Antimachus, ego vocor Lyconides,
- mater est Eunomia. EVCL. Novi genus. nunc quid vis? id volo
- noscere. LYC. Filiam ex te tu habes. EVCL. Immo eccillam domi.
- LYC. Eam tu despondisti, opinor, meo avonculo. EVCL. Omnem rem tenes.
- LYC. Is me nunc renuntiare repudium iussit tibi.
- EVCL. Repudium rebus paratis, exornatis nuptiis?
- ut illum di immortales omnes deaeque quantum est perduint,
- quem propter hodie auri tantum perdidi infelix, miser.
- LYC. Bono animo es, bene dice. nunc quae res tibi et gnatae tuae
- bene feliciterque vortat ita di faxint, inquito.
- EVCL. Ita di faciant. LYC. Et mihi ita di faciant. audi nunciam.
- qui homo culpam admisit in se, nullust tam parvi preti,
- quom pudeat, quin purget sese. nunc te obtestor, Euclio,
- ut si quid ego erga te imprudens peccavi aut gnatam tuam,
- ut mi ignoscas eamque uxorem mihi des, ut leges iubent.
- ego me iniuriam fecisse filiae fateor tuae,
- Cereris vigiliis, per vinum atque impulsu adulescentiae.
- EVCL. Ei mihi, quod ego facinus ex te audio? LYC. Cur eiulas,
- quem ego avom feci iam ut esses filiai nuptiis?
- nam tua gnata peperit, decumo mense post: numerum cape;
- ea re repudium remisit avonculus causa mea.
- i intro, exquaere, sitne ita ut ego praedico. EVCL. Perii oppido,
- ita mihi ad malum malae res plurimae se adglutinant.
- ibo intro, ut quid huius verum sit sciam. LYC. Iam te sequor.
- haec propemodum iam esse in vado salutis res videtur.
- nunc servom esse ubi dicam meum Strobilum non reperio;
- nisi etiam hic opperiar tamen paulisper; postea intro
- hunc subsequar. nunc interim spatium ei dabo exquirendi
- meum factum ex gnatae pedisequa nutrice anu: ea rem novit.
- ACTVS V
- V.i
- STROBILVS Di immortales, quibus et quantis me donatis gaudiis.
- quadrilibrem aulam auro onustam habeo. quis me est ditior?
- quis me Athenis nunc magis quisquam est homo cui di sint propitii?
- L. Certo enim ego vocem hic loquentis modo mi audire visus sum. S. Hem,
- erumne ego aspicio meum? L. Videon ego hunc servom meum?
- S. Ipsus est. L. Haud alius est. S. Congrediar. L. Contollam gradum.
- credo ego illum, ut iussi, eampse anum adiisse, huius nutricem virginis.
- STROB. Quin ego illi me invenisse dico hanc praedam atque eloquar,
- igitur orabo ut manu me emittat. ibo atque eloquar.
- Repperi. LYC. Quid repperisti? STROB. Non quod pueri clamitant
- in faba se repperisse. LYC. Iamne autem, ut soles? deludis.
- S. Ere, mane, eloquar iam, ausculta. L. Age ergo loquere. S. Repperi hodie,
- ere, divitias nimias. L. Vbinam? S. Quadrilibrem, inquam,
- aulam auri plenam.
- LYC. Quod ego facinus audio ex te? Euclioni hic seni subripuit.
- ubi id est aurum? STROB. In arca apud me. nunc volo me emitti manu.
- LYC. Egone te emittam manu,
- scelerum cumulatissume?
- STROB. Abi, ere, scio quam rem geras.
- lepide hercle animum tuom temptavi. iam ut eriperes apparabas:
- quid faceres, si repperissem? LYC. Non potes probasse nugas.
- i, redde aurum. STROB. Reddam ego aurum? LYC. Redde, inquam, ut huic
- reddatur. STROB. Vnde?
- LYC. Quod modo fassu's esse in arca. S. Soleo hercle ego garrire nugas.
- LYC. STROB. Ita loquor. LYC. At scin quo modo?
- STROB. Vel hercle enica,
- numquam hinc feres a me
Sommaire | Index | Accès rédacteurs