Content-Type: text/html; charset=UTF-8
Receptio publica
- RECEPTIO PUBLICA unius juvenis medici in Academia burlesca Joannis Baptistae MOLIERE, Doctoris comici. EDITIO DEUXIEME, revisa, et de beaucoup augmentata, super manuscriptos trovatos post suam mortem, Rouen, H.-F. Viret, 1673
Ce texte, d'auteur inconnu, propose une amplification de la cérémonie finale de la comédie Le Malade imaginaire.
- RECEPTIO PUBLICA UNIUS JUVENIS MEDICI IN ACADEMIA BURLESCA,
- JOANNIS BAPTISTÆ MOLIERE, DOCTORIS COMICI.
- Editio deuxième.
- Revisa, et de beaucoup augmentata, super manuscriptos trovatos post suam mortem.
- À ROUEN,
- Chez HENRI-FRANCOIS VIRET, rue aux Juifs, près le Palais, devant la petite porte de l’Hôtel de Ville.
- M. DC. LXXIII.
- ACTA ET CEREMONIÆ RECEPTIONIS.
- PRÆSES.
- Scavantissimi Doctores,
- Medicinæ Professores,
- Qui hic assemblati estis ;
- Et vos altri Messiores,
- Sententiarum facultatis
- Fideles executores,
- Chirurgiani et Apothicarj,
- Atque tota Compania aussi,
- Salus, honor, et argentum,
- Atque bonum appetitum,
- +++
- Non possum Docti Confréri,
- En moi satis admirari,
- Qualis bona inventio,
- Est Medici professio,
- Quam bella chosa est, et bene trovata,
- Medecina illa benedicta,
- Quæ suo nomine solo,
- Surprenanti miraculo,
- Depuis si longo tempore
- Facit à gogo vivere,
- Tant de gens omni genere.
- +++
- Per totam terram videmus
- Grandam vogam ubi sumus ;
- Et quod grandes et petiti
- Sunt de nobis infatuti ;
- Totus mundus currens ad nostro remedios,
- Nos regardat sicut Deos,
- Et nostris Ordonnancijs
- Principes et Reges soumissos videtis.
- +++
- Atque ideo, il est notræ sapientiæ,
- Boni sensus, et magnæ prudentiæ,
- De fortement travaillare,
- A nos bene conservare
- In tali credito, voga, et honore,
- Et prendere gardam à non receuere
- In nostro docto corpore,
- Quam personas capabiles,
- Et totas dignas remplire
- Has plaças honorabiles.
- +++
- C’est pour cela, que nunc convocati estis,
- Et credo quod trovabitis
- Dignam materiam Medici,
- In sçavanti homine que voici :
- Lequel in chosis omnibus,
- Dono ad interrogandum,
- Et à fond examinandum
- Vostris capacitatibus.
- Primus Doctor.
- Si mihi licenciam dat Dominus Præses,
- Et tanti docti Doctores,
- Et assistantes illustres,
- Très sçavanti Bacheliero
- Quem estimo et honoro,
- Domandabo causam et rationem, quare
- Opium facit dormire.
- BACHELIERUS.
- Mihi à docto Doctore
- Domandatur causam et rationem, quare
- Opium facit dormire ?
- À quoi respondeo,
- Quia est in eo
- Virtus dormitiva,
- Cujus est natura
- Sensus assoupire.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere
- Dignus, dignus est entrare
- In nostro docto corpore.
- SECUNDUS DOCTOR.
- Proviso quòd non displaceat
- Domino Præsidis lequel n’est pas fat,
- Mais benignè annuat,
- Cum totis Doctoribus sçavantibus,
- Et assistantibus bien-veillantibus,
- Dicat mihi un peu Dominus prætendens,
- Raison à priori et evidens,
- Cur Rhubarba, et le Sené,
- Per nos semper est ordonné,
- Ad purgandum l’utramque bile ?
- Si dicit hoc, erit valde habile.
- BACHELIERUS.
- A docto Doctore, mihi qui sum praetendens,
- Domandatur raison a priori et evidens,
- Cur Rhubarba et le Sené,
- Per nos semper est ordonné,
- Ad purgandum l’utramque bile,
- Et quod ero valde habile :
- Respondeo vobis,
- Quia est in illlis
- Virtus purgativa,
- Cujus est natura
- Istas duas biles evacuare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere
- Dignus, dignus est entrare
- In nostro docto corpore.
- TERTIUS DOCTOR.
- Ex responsis, il paraît jam sole clarius,
- Quod lepidum iste caput, Bachelierus,
- Non passavit suam vitam Iudendo au tric trac,
- Nec in prenando du Tabac ;
- Sed explicet pourquoi, * [marge gauche: * du son pour des clystères] furfur macrum, et :parvum lac,
- Cum Phlebotomia, et purgatione humorum,
- Appellantur à médisantibus, Idolæ Medicorum,
- Nec-non pontus asinorum ?
- Si premièrement, grata sit Domino Præsidi,
- Nostra libertas quæstionandi,
- Pariter, Dominis Doctoribus,
- Atque de tous ordres benignis auditoribus.
- BACHELIERUS.
- Quaerit à me Dominus Doctor
- Chrysologos, id est, qui dit d’or,
- Quare parvum lac, et furfur macrum,
- Phlebotomia, et purgatio humorum,
- Appellantur à médisantibus, Idolæ Medicorum,
- Atque pontus asinorum ?
- Respondeo, quia
- Ista ordonnando non requiritur magna scientia,
- Et ex illis quatuor rebus,
- Medici faciunt Ludovicos, Pistolas, et des Quarts-d’écus.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere
- Dignus, dignus est entrare,
- In nostro docto corpore.
- QUARTUS DOCTOR.
- Cum permissione Domini Præsidis
- Doctissimæ facultatis,
- Et totius his nostris actis
- Companiæ assistantis,
- Domandabo tibi Bacheliere,
- Quæ sunt remedia
- Tam in homine quàm in muliere,
- Quæ in maladia
- Ditta Hydropisia,
- In malo caduco, Apoplexia, Convulsione, et Paralysia,
- Convenit facere ?
- BACHELIERUS.
- Clysterium donare,
- Postea segnare,
- Ensuitta purgare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere
- Dignus, dignus est entrare,
- In nostro docto corpore.
- QUINTUS DOCTOR.
- Si bonum semblatur Domino Præsidi,
- Doctissimæ facultati,
- Et Companiæ écoutanti,
- Domandabo tibi errudite Bacheliere,
- Ut reveni un jour à la maison, * [* marge gauche : chargé d’argent], gravis ære,
- Quae remedia Colicosis, fievrosis,
- Maniacis, Nephriticis, Phreniticis,
- Melancholicis, Dæmoniacis,
- Asthmaticis, atque Pulmonicis,
- Catharrosis, tussiculosis,
- Guttosis, ladris, atque gallosis,
- In apostematis, plagis et ulcere,
- In omni membro démis, aut fracturè
- Convenit facere ?
- BACHELIERUS.
- Clysterium donare,
- Postea segnare,
- En suitta purgare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere,
- Dignus, dignus est entrare
- In nostro docto corpore.
- SEXTUS DOCTOR.
- Cum bona venia reverendi Præsidis,
- Filiorum Hippocratis,
- Et totius coronæ nos admirantis,
- Petam tibi, resolute Bacheliere,
- Non indignus alumnus di Monspeliere,
- Quæ remedia Cæcis, Surdis, Mutis,
- Manchotis, Claudis, atque omnibus Estropiatis,
- Pro Coris pedum, malum de dentibus, Pesta, Rabie,
- Et mimis magna commotione in omni novo marié,
- Convenit facere ?
- BACHELIERUS.
- Clysterium donare,
- Postea segnare,
- En suitta purgare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere,
- Dignus, dignus est entrare,
- In nostro docto corpore.
- SEPTIMUS DOCTOR.
- Super illas maladias,
- Dominus Bachelierus dixit Maravillas ;
- Mais si non ennuio doctissimam facultatem
- Et totam honorabilem Companiam,
- Tam corporaliter quàm mentaliter hic præsentem,
- Faciam illi unam quæstionem :
- De hiero maladus unus
- Tombavit in meas manus,
- Homo qualitatis, et dives comme un Crœsus,
- Habet grandam fievram cum redoublamentis,
- Grandam dolorem capitis,
- Cum troublatione spirii, et laxamento ventris,
- Grandum insuper malum au côté,
- Cum granda difficultate
- Et pena de respirare,
- Vueillas mihi diré
- Docte Bacheliere,
- Quid illi facere ?
- BACHELIERUS.
- Clysterium donare,
- Postea segnare,
- En suitta purgare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere
- Dignus, dignus est entrare,
- In nostro docto corpore.
- IDEM DOCTOR.
- Mais si maladia
- Opiniatra
- Ponendo Medicum à quia,
- Non vult se guarire.
- Quid illi facere ?
- BACHELIERUS.
- Clysterium donare,
- Postea segnare,
- En suitta purgare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere,
- Dignus, dignus est entrare,
- In nostro docto corpore.
- OCTAVVS DOCTOR.
- Impetrato favorabili congé
- A Domino Præside,
- Ab electa trouppa Doctorum,
- Tam practicantium quàm practica avidorum,
- Et à curiosa turba Badaudorum,
- Ingeniose Bacheliere
- Qui non potuit esse jusqu’ici déferré,
- Faciam tibi unam quæstionem de importantia,
- Messiores, detur nobis Audiencia :
- Isto die bene mane,
- Paulo ante mon déjeuné,
- Venit ad me una Domicella
- Italiana, jadis bella,
- Et ut penso, encor un peu Pucella,
- Quae habebat pallidos colores,
- Fievram blancam dicunt, magis fini Doctores,
- Quia plaignebat se de migraina,
- De curta halena,
- De granda oppressatione,
- Iambarum enflatura, et effroiabili lassitudine.
- De battimiento cordis,
- De strangulamento Matris,
- Alio nomine vapor hystérique,
- Quæ sicut omnes maladiæ terminatæ in ique,
- Facit à Galien la nique.
- Visagium apparebat bouffitum, et coloris
- Tantum vertæ quantum merda anseris,
- Ex pulsu petito valde frequent, et urina mala
- Quam apportaverat in phiola,
- Non videbatur exempta de febriculè,
- Au reste, tam debilis, quod venerat
- De son grabat,
- In cavallo sur une mule,
- Non habuerat menses suos,
- Ab illa die quæ dicitur des grosses eaux.
- Sed contabat mihi à l’oreille,
- Che non era morta, c’était grand merveille.
- Perche in suo negotio
- Era un poco d’amore, et troppo di cordoglio,
- Che’l suo Galano sen’era andato in Allemagna,
- Servire al Signor Brandebourg una campagna.
- Vsque ad maintenant multi Charlatani,
- Medici, Apothicari, et Chirugiani,
- Pro sua maladia in vano travaillaverunt,
- Iuxta même las novas gripas istius Bourru van Helmont,
- Emploiantes ab oculis carris, ad Alcahest ;
- Vueillas mihi dire quid superest
- Iuxta orthodoxos illi facere ?
- BACHELIERUS.
- Clysterium donare,
- Postea segnare,
- En suitta purgare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere,
- Dignus, dignus est entrare,
- In nostro docto corpore.
- IDEM DOCTOR.
- Mais, si tam grandum bouchamentum
- Partitum naturalium,
- Mortaliter obstinantum,
- Per Clysterium donare,
- Seignare,
- Et reiterando cent fois purgare,
- Non potest se guarire,
- Finaliter, quid trovares à propos illi facere ?
- BACHELIERUS.
- In nominem Hippocratis, benedictam cum bono
- Garçone conjunctationem imperare.
- CHORUS.
- Bene, bene, bene, bene respondere,
- Dignus, dignus est entrare
- In nostro docto corpore.
- PRÆSES.
- Iuras gardare statuta
- Per facultatem præscripta,
- Cum sensu et jugeamento ?
- BACHELIERUS.
- Iuro.
- PRÆSES.
- Essere in omnibus
- Consultationibus
- Ancieni aviso,
- Aut bono, aut mauvaiso.
- BACHELIERUS.
- Iuro.
- PRÆSES.
- De non jamais te servire
- De remedijs aucunis
- Quam de ceux seulemen almæ facultatis,
- Ni jamais Emeticum ni Mercurium dare.
- Maladus dût-il crevare,
- Et mori de suo malo ?
- BACHELIERUS.
- Iuro.
- PRÆSES.
- Ego cum isto bonetto,
- Venerabili et docto,
- Dono tibi et concedo
- Puissanciam, virtutem, atque licentiam,
- Medicinam cum methodo faciendi,
- Idest,
- Clysterizandi,
- Seignandi,
- Purgandi,
- Sangsuandi,
- Ventousandi,
- Scarificandi,
- Perçeandi,
- Taillandi,
- Coupandi,
- Trepanandi,
- Brulandi,
- Una verbo, selon les formes, atque impunè Occidendi,
- Parisis, et per totam terram :
- Rendas Domine his Messioribus gratiam.
- BACHELIERUS.
- Grandes Doctores doctrinæ,
- De la Rheubarbe et du Sené,
- Ce serait à moi sine dubio chosa folla
- Inepta et ridicula,
- Si j’allaibam m’engageare
- Vobis louangeas donare,
- Et entreprenaibam adjoûtare,
- Des lumieras au Soleillo,
- Des étoilas au Cielo,
- Des flammas à l’inferno,
- Des Ondas à l’Oceano,
- Et des Rosas au Printanno,
- Agreate qu’avec uno moto
- Pro toto remercimento,
- Rendam gratias corpori tam docto,
- Vobis, vobis, debeo ;
- Davantage quàm Naturæ, et Patri meo.
- La Naturæ et Pater meus,
- Hominem me habent factum :
- Mais vous, me, ce qui est bien plus.
- Habetis factum Medicum ;
- Honor, favor, et gratia,
- Qui in hoc corde que voilà,
- Imprimant ressentimenta
- Qui dureront in secula.
- CHORUS.
- Vivat, vivat, vivat, vivat cent fois vivat,
- Novus Doctor, qui tam bene parlat,
- Mille, mille annis, et manget, et bibat,
- Et seignet, et tuat.
- CHIRURGUS.
- Puisse-t-il voir doctas
- Suas Ordonnancias,
- Omnium Chirugianorum,
- Et Apotiquariorum,
- Remplire boutiquas.
- Vivat, vivat, vivat, vivat, cent fois vivat,
- Novus Doctor qui tam bene parlat,
- Mille, mille annis, et manget, et bibat,
- Et seignet et tuat.
- APOTIQUARIUS.
- Puisse toti anni,
- Lui essere boni,
- Et favorabiles,
- Et n’habere jamais
- Entre ses mains Pestas, Epidemias,
- Quæ sunt malas bestias,
- Mais semper Pluresias, Pulmonias,
- In Renibus et vessias pierras,
- Rheumatismos d’un anno, et omnis generis Fiévras,
- Fluxus de sanguine, Guttas Diabolicas,
- Mala de sancto Ioanne, Poitevinorum colicas,
- Scorbutum de Hollandia, verolas parvas et grossas,
- Bonos chancros, atque longas calidopissas.
- BACHELIERUS.
- Amen.
- CHORUS.
- Vivat, vivat, vivat, vivat cent fois vivat,
- Novus Doctor qui tam bene parlat,
- Mille, mille annis, et manget, et bibat,
- Et seignet, et tuat.
- Registré sur le Livre de la Communauté des Marchands Libraires-Imprimeurs de cette Ville de Rouen, le dix-septième jour de Mars mil six cent soixante et treize, pour ne jouir suivant le temps porté par les Arrêts de la Cour.
- Achevé d’imprimer pour la première fois, le 24 Mars 1673.
(Texte saisi par David Chataignier à partir de l'exemplaire RES-YF-4100 conservé à la Réserve de la Bibliothèque nationale de France)
Sommaire | Index | Accès rédacteurs