Content-Type: text/html; charset=UTF-8

Receptio publica


RECEPTIO PUBLICA unius juvenis medici in Academia burlesca Joannis Baptistae MOLIERE, Doctoris comici. EDITIO DEUXIEME, revisa, et de beaucoup augmentata, super manuscriptos trovatos post suam mortem, Rouen, H.-F. Viret, 1673

Ce texte, d'auteur inconnu, propose une amplification de la cérémonie finale de la comédie Le Malade imaginaire.


RECEPTIO PUBLICA UNIUS JUVENIS MEDICI IN ACADEMIA BURLESCA,
JOANNIS BAPTISTÆ MOLIERE, DOCTORIS COMICI.

Editio deuxième.
Revisa, et de beaucoup augmentata, super manuscriptos trovatos post suam mortem.

À ROUEN,

Chez HENRI-FRANCOIS VIRET, rue aux Juifs, près le Palais, devant la petite porte de l’Hôtel de Ville.
M. DC. LXXIII.


ACTA ET CEREMONIÆ RECEPTIONIS.

PRÆSES.

Scavantissimi Doctores,
Medicinæ Professores,
Qui hic assemblati estis ;
Et vos altri Messiores,
Sententiarum facultatis
Fideles executores,
Chirurgiani et Apothicarj,
Atque tota Compania aussi,
Salus, honor, et argentum,
Atque bonum appetitum,
+++

Non possum Docti Confréri,
En moi satis admirari,
Qualis bona inventio,
Est Medici professio,
Quam bella chosa est, et bene trovata,
Medecina illa benedicta,
Quæ suo nomine solo,
Surprenanti miraculo,
Depuis si longo tempore
Facit à gogo vivere,
Tant de gens omni genere.
+++

Per totam terram videmus
Grandam vogam ubi sumus ;
Et quod grandes et petiti
Sunt de nobis infatuti ;
Totus mundus currens ad nostro remedios,
Nos regardat sicut Deos,
Et nostris Ordonnancijs
Principes et Reges soumissos videtis.
+++

Atque ideo, il est notræ sapientiæ,
Boni sensus, et magnæ prudentiæ,
De fortement travaillare,
A nos bene conservare
In tali credito, voga, et honore,
Et prendere gardam à non receuere
In nostro docto corpore,
Quam personas capabiles,
Et totas dignas remplire
Has plaças honorabiles.
+++

C’est pour cela, que nunc convocati estis,
Et credo quod trovabitis
Dignam materiam Medici,
In sçavanti homine que voici :
Lequel in chosis omnibus,
Dono ad interrogandum,
Et à fond examinandum
Vostris capacitatibus.

Primus Doctor.

Si mihi licenciam dat Dominus Præses,
Et tanti docti Doctores,
Et assistantes illustres,
Très sçavanti Bacheliero
Quem estimo et honoro,
Domandabo causam et rationem, quare
Opium facit dormire.

BACHELIERUS.

Mihi à docto Doctore
Domandatur causam et rationem, quare
Opium facit dormire ?
À quoi respondeo,
Quia est in eo
Virtus dormitiva,
Cujus est natura
Sensus assoupire.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere
Dignus, dignus est entrare
In nostro docto corpore.

SECUNDUS DOCTOR.

Proviso quòd non displaceat
Domino Præsidis lequel n’est pas fat,
Mais benignè annuat,
Cum totis Doctoribus sçavantibus,
Et assistantibus bien-veillantibus,
Dicat mihi un peu Dominus prætendens,
Raison à priori et evidens,
Cur Rhubarba, et le Sené,
Per nos semper est ordonné,
Ad purgandum l’utramque bile ?
Si dicit hoc, erit valde habile.

BACHELIERUS.

A docto Doctore, mihi qui sum praetendens,
Domandatur raison a priori et evidens,
Cur Rhubarba et le Sené,
Per nos semper est ordonné,
Ad purgandum l’utramque bile,
Et quod ero valde habile :
Respondeo vobis,
Quia est in illlis
Virtus purgativa,
Cujus est natura
Istas duas biles evacuare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere
Dignus, dignus est entrare
In nostro docto corpore.

TERTIUS DOCTOR.

Ex responsis, il paraît jam sole clarius,
Quod lepidum iste caput, Bachelierus,
Non passavit suam vitam Iudendo au tric trac,
Nec in prenando du Tabac ;
Sed explicet pourquoi, * [marge gauche: * du son pour des clystères] furfur macrum, et :parvum lac,
Cum Phlebotomia, et purgatione humorum,
Appellantur à médisantibus, Idolæ Medicorum,
Nec-non pontus asinorum ?
Si premièrement, grata sit Domino Præsidi,
Nostra libertas quæstionandi,
Pariter, Dominis Doctoribus,
Atque de tous ordres benignis auditoribus.

BACHELIERUS.

Quaerit à me Dominus Doctor
Chrysologos, id est, qui dit d’or,
Quare parvum lac, et furfur macrum,
Phlebotomia, et purgatio humorum,
Appellantur à médisantibus, Idolæ Medicorum,
Atque pontus asinorum ?
Respondeo, quia
Ista ordonnando non requiritur magna scientia,
Et ex illis quatuor rebus,
Medici faciunt Ludovicos, Pistolas, et des Quarts-d’écus.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere
Dignus, dignus est entrare,
In nostro docto corpore.

QUARTUS DOCTOR.

Cum permissione Domini Præsidis
Doctissimæ facultatis,
Et totius his nostris actis
Companiæ assistantis,
Domandabo tibi Bacheliere,
Quæ sunt remedia
Tam in homine quàm in muliere,
Quæ in maladia
Ditta Hydropisia,
In malo caduco, Apoplexia, Convulsione, et Paralysia,
Convenit facere ?

BACHELIERUS.

Clysterium donare,
Postea segnare,
Ensuitta purgare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere
Dignus, dignus est entrare,
In nostro docto corpore.

QUINTUS DOCTOR.

Si bonum semblatur Domino Præsidi,
Doctissimæ facultati,
Et Companiæ écoutanti,
Domandabo tibi errudite Bacheliere,
Ut reveni un jour à la maison, * [* marge gauche : chargé d’argent], gravis ære,
Quae remedia Colicosis, fievrosis,
Maniacis, Nephriticis, Phreniticis,
Melancholicis, Dæmoniacis,
Asthmaticis, atque Pulmonicis,
Catharrosis, tussiculosis,
Guttosis, ladris, atque gallosis,
In apostematis, plagis et ulcere,
In omni membro démis, aut fracturè
Convenit facere ?

BACHELIERUS.

Clysterium donare,
Postea segnare,
En suitta purgare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere,
Dignus, dignus est entrare
In nostro docto corpore.

SEXTUS DOCTOR.

Cum bona venia reverendi Præsidis,
Filiorum Hippocratis,
Et totius coronæ nos admirantis,
Petam tibi, resolute Bacheliere,
Non indignus alumnus di Monspeliere,
Quæ remedia Cæcis, Surdis, Mutis,
Manchotis, Claudis, atque omnibus Estropiatis,
Pro Coris pedum, malum de dentibus, Pesta, Rabie,
Et mimis magna commotione in omni novo marié,
Convenit facere ?

BACHELIERUS.

Clysterium donare,
Postea segnare,
En suitta purgare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere,
Dignus, dignus est entrare,
In nostro docto corpore.

SEPTIMUS DOCTOR.

Super illas maladias,
Dominus Bachelierus dixit Maravillas ;
Mais si non ennuio doctissimam facultatem
Et totam honorabilem Companiam,
Tam corporaliter quàm mentaliter hic præsentem,
Faciam illi unam quæstionem :
De hiero maladus unus
Tombavit in meas manus,
Homo qualitatis, et dives comme un Crœsus,
Habet grandam fievram cum redoublamentis,
Grandam dolorem capitis,
Cum troublatione spirii, et laxamento ventris,
Grandum insuper malum au côté,
Cum granda difficultate
Et pena de respirare,
Vueillas mihi diré
Docte Bacheliere,
Quid illi facere ?

BACHELIERUS.

Clysterium donare,
Postea segnare,
En suitta purgare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere
Dignus, dignus est entrare,
In nostro docto corpore.

IDEM DOCTOR.

Mais si maladia
Opiniatra
Ponendo Medicum à quia,
Non vult se guarire.
Quid illi facere ?

BACHELIERUS.

Clysterium donare,
Postea segnare,
En suitta purgare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere,
Dignus, dignus est entrare,
In nostro docto corpore.

OCTAVVS DOCTOR.

Impetrato favorabili congé
A Domino Præside,
Ab electa trouppa Doctorum,
Tam practicantium quàm practica avidorum,
Et à curiosa turba Badaudorum,
Ingeniose Bacheliere
Qui non potuit esse jusqu’ici déferré,
Faciam tibi unam quæstionem de importantia,
Messiores, detur nobis Audiencia :
Isto die bene mane,
Paulo ante mon déjeuné,
Venit ad me una Domicella
Italiana, jadis bella,
Et ut penso, encor un peu Pucella,
Quae habebat pallidos colores,
Fievram blancam dicunt, magis fini Doctores,
Quia plaignebat se de migraina,
De curta halena,
De granda oppressatione,
Iambarum enflatura, et effroiabili lassitudine.
De battimiento cordis,
De strangulamento Matris,
Alio nomine vapor hystérique,
Quæ sicut omnes maladiæ terminatæ in ique,
Facit à Galien la nique.
Visagium apparebat bouffitum, et coloris
Tantum vertæ quantum merda anseris,
Ex pulsu petito valde frequent, et urina mala
Quam apportaverat in phiola,
Non videbatur exempta de febriculè,
Au reste, tam debilis, quod venerat
De son grabat,
In cavallo sur une mule,
Non habuerat menses suos,
Ab illa die quæ dicitur des grosses eaux.
Sed contabat mihi à l’oreille,
Che non era morta, c’était grand merveille.
Perche in suo negotio
Era un poco d’amore, et troppo di cordoglio,
Che’l suo Galano sen’era andato in Allemagna,
Servire al Signor Brandebourg una campagna.
Vsque ad maintenant multi Charlatani,
Medici, Apothicari, et Chirugiani,
Pro sua maladia in vano travaillaverunt,
Iuxta même las novas gripas istius Bourru van Helmont,
Emploiantes ab oculis carris, ad Alcahest ;
Vueillas mihi dire quid superest
Iuxta orthodoxos illi facere ?

BACHELIERUS.

Clysterium donare,
Postea segnare,
En suitta purgare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere,
Dignus, dignus est entrare,
In nostro docto corpore.

IDEM DOCTOR.

Mais, si tam grandum bouchamentum
Partitum naturalium,
Mortaliter obstinantum,
Per Clysterium donare,
Seignare,
Et reiterando cent fois purgare,
Non potest se guarire,
Finaliter, quid trovares à propos illi facere ?

BACHELIERUS.

In nominem Hippocratis, benedictam cum bono
Garçone conjunctationem imperare.

CHORUS.

Bene, bene, bene, bene respondere,
Dignus, dignus est entrare
In nostro docto corpore.

PRÆSES.

Iuras gardare statuta
Per facultatem præscripta,
Cum sensu et jugeamento ?

BACHELIERUS.

Iuro.

PRÆSES.

Essere in omnibus
Consultationibus
Ancieni aviso,
Aut bono, aut mauvaiso.

BACHELIERUS.

Iuro.

PRÆSES.

De non jamais te servire
De remedijs aucunis
Quam de ceux seulemen almæ facultatis,
Ni jamais Emeticum ni Mercurium dare.
Maladus dût-il crevare,
Et mori de suo malo ?

BACHELIERUS.

Iuro.

PRÆSES.

Ego cum isto bonetto,
Venerabili et docto,
Dono tibi et concedo
Puissanciam, virtutem, atque licentiam,
Medicinam cum methodo faciendi,
Idest,
Clysterizandi,
Seignandi,
Purgandi,
Sangsuandi,
Ventousandi,
Scarificandi,
Perçeandi,
Taillandi,
Coupandi,
Trepanandi,
Brulandi,
Una verbo, selon les formes, atque impunè Occidendi,
Parisis, et per totam terram :
Rendas Domine his Messioribus gratiam.

BACHELIERUS.

Grandes Doctores doctrinæ,
De la Rheubarbe et du Sené,
Ce serait à moi sine dubio chosa folla
Inepta et ridicula,
Si j’allaibam m’engageare
Vobis louangeas donare,
Et entreprenaibam adjoûtare,
Des lumieras au Soleillo,
Des étoilas au Cielo,
Des flammas à l’inferno,
Des Ondas à l’Oceano,
Et des Rosas au Printanno,
Agreate qu’avec uno moto
Pro toto remercimento,
Rendam gratias corpori tam docto,
Vobis, vobis, debeo ;
Davantage quàm Naturæ, et Patri meo.
La Naturæ et Pater meus,
Hominem me habent factum :
Mais vous, me, ce qui est bien plus.
Habetis factum Medicum ;
Honor, favor, et gratia,
Qui in hoc corde que voilà,
Imprimant ressentimenta
Qui dureront in secula.

CHORUS.

Vivat, vivat, vivat, vivat cent fois vivat,
Novus Doctor, qui tam bene parlat,
Mille, mille annis, et manget, et bibat,
Et seignet, et tuat.

CHIRURGUS.

Puisse-t-il voir doctas
Suas Ordonnancias,
Omnium Chirugianorum,
Et Apotiquariorum,
Remplire boutiquas.
Vivat, vivat, vivat, vivat, cent fois vivat,
Novus Doctor qui tam bene parlat,
Mille, mille annis, et manget, et bibat,
Et seignet et tuat.

APOTIQUARIUS.

Puisse toti anni,
Lui essere boni,
Et favorabiles,
Et n’habere jamais
Entre ses mains Pestas, Epidemias,
Quæ sunt malas bestias,
Mais semper Pluresias, Pulmonias,
In Renibus et vessias pierras,
Rheumatismos d’un anno, et omnis generis Fiévras,
Fluxus de sanguine, Guttas Diabolicas,
Mala de sancto Ioanne, Poitevinorum colicas,
Scorbutum de Hollandia, verolas parvas et grossas,
Bonos chancros, atque longas calidopissas.

BACHELIERUS.

Amen.

CHORUS.

Vivat, vivat, vivat, vivat cent fois vivat,
Novus Doctor qui tam bene parlat,
Mille, mille annis, et manget, et bibat,
Et seignet, et tuat.

Registré sur le Livre de la Communauté des Marchands Libraires-Imprimeurs de cette Ville de Rouen, le dix-septième jour de Mars mil six cent soixante et treize, pour ne jouir suivant le temps porté par les Arrêts de la Cour.

Achevé d’imprimer pour la première fois, le 24 Mars 1673.

(Texte saisi par David Chataignier à partir de l'exemplaire RES-YF-4100 conservé à la Réserve de la Bibliothèque nationale de France)




Sommaire | Index | Accès rédacteurs