Content-Type: text/html; charset=UTF-8

Manibus et pedibus descendo


"Je les approuve tous, manibus et pedibus descendo in tuam sententiam*"
Monsieur de Pourceaugnac, I, 8

Un des adages d'Erasme est consacré à cette expression :

Pedibus in sententiam discedere.
Quid sit pedibus in sententiam discedere, et quid Pedaria sententia satis explicuit Aulus Gellius libro 3. cap. 18 Id si transferatur ad quamlibet alienae sententiae comprobationem, proverbii formam accipiet. Veluti si quis dicat: Non est viri prudentis quidquid uxori libuerit, protinus in illius sententiam pedibus discedere. Aut par est, ut affectus in rationis sententiam pedibus discedat, non contra. Ego vero in tuam sententiam manibus, pedibusque, ac toto corpore discedo. [...] Flavius Vopiscus in vita Aureliani Imperatoris, indicat, et manuum porrectione sententiam alienam comprobari solere. Sic enim scribit: Deinde aliis manus porrigentibus, aliis pedibus in sententiam euntibus, plerisque verbo consentientibus, conditum est senatusconsultum. Tale quidam sensit et Sallustius in bello Catilinario, cum ait: Sillanum postea permotum C. Caesaris oratione, pedibus in sententiam Tiberii Neronis iturum se dixisse, ceteros verbo, alios varic Caesari assensisse. Quintilianus dixit: Manibus, pedibusque in sententiam discedere. Porro qui vultu quoque, ac gestu significant se assentiri, toto corpore in sententiam discedere dicuntur.
(Adagia quaecumque ad hanc diem exierun, Paulli Manutii studio, II, 7, 12, éd. de 1575, p. 665)

Rabelais s'en était déjà amusé dans le prologue du Gargantua :

Si vous les croyez, vous n'approchez ne de pieds ne de mains à mon opinion.
(éd. de 1659, n. p.)




Sommaire | Index | Accès rédacteurs